Charków codziennie cierpi z powodu ostrzałów przez armię rosyjską od początku wojny na pełną skalę. Część osób została ewakuowana, ale są tacy, którzy nadal nie mogą opuścić miasta. Kilku mieszkańców Saltiwky, północno-wschodniej dzielnicy miasta, najbardziej dotkniętej rosyjskimi atakami, mieszka teraz w podziemiach miejscowego gimnazjum. Lwowska fotografka Jana Sidasz uchwyciła, jak zmieniło się życie tych ludzi.
Saltiwka — to dzielnica Charkowa i jednocześnie ogromne osiedle mieszkaniowe. Przed rozpoczęciem wojny na pełną skalę z Rosją mieszkało tu około 400 000 osób – prawie jedna trzecia populacji miasta. Armia rosyjska ostrzeliwała Saltiwkę od pierwszych dni wojny i ataki trwają do dziś.
Jedna z dwóch części dzielnicy, Północna Saltiwka, została poważnie uszkodzona przez ciężką artylerię: rosyjscy okupanci zniszczyli już 70% domów i infrastruktury cywilnej. Dziś, gdzie przed walkami mieszkały setki tysięcy ludzi, nie zachował się żaden budynek.
pokaz slajdów
Fotografka Jana Sidasz mówi, że jej rozmówcami było osiem osób, które nie znały się przed wojną. 24 lutego o 5 rano wybiegli z domów na dźwięk wybuchów. Nie mając zebranych rzeczy i nie wiedząc, gdzie się schować, znaleźli pierwsze najlepsze schronienie w podziemiach gimnazjum. Nadal tam pozostają. Te osiem osób stały się rodziną.
pokaz slajdów
W podziemiach gimnazjum nie ma światła ani łączności. Ale ta niewielka społeczność, zjednoczona wojną, zaaranżowała przestrzeń tak, że stała się stosunkowo znośna. Jana mówi, że ci ludzie nie wyglądają na obcych dla siebie – są przyjaźni, otwarci, wszyscy starają się być użyteczni i potrzebni.
Alla Prychodczenko
Emerytka, pracowała w szkole wieczorowej jako kierownik gospodarstwa. Jej dom jest całkowicie zniszczony. W piwnicy pomaga sprzątać.
Natalia Skworcowa
Sekretarka tego gimnazjum, pracuje tam od 22 lat. W wolnych chwilach haftuje koralikami. W piwnicy zbiera pomoc humanitarną dla innych ludzi.
Eugeniusz Kryworuczko
Syn Natalii, student w Charkowskim Narodowym Uniwersytecie im. H.S. Skoworody, uczył się w tym gimnazjum. Lubi układać kostkę Rubika. Wraz z matką zbiera i rozdaje pomoc humanitarną.
Natalia i Oleg Afanasenko
Małżonkowie. Przed wojną kobieta pracowała jako sprzedawczyni. W tej piwnicy — przygotowuje jedzenie. Mężczyzna był kiedyś ochroniarzem, a w piwnicy zajmuje się drewnem opałowym.
Ludmiła i Walerij Grecki
Małżonkowie, którzy pomagają w sprzątaniu: sprzątają podwórko i zbierają drewno opałowe. A kobieta nieustannie modli się za wszystkich, którzy mieszkają w piwnicy.
Larysa Demianenko
Przed wojną pracowała jako kontrolerka w Charkowiewoblenergo. Opiekuje się bezdomnymi zwierzętami. Wychowuje 8 kotów i psa. W podziemiach gimnazjum opiekuje się przebywającymi tam czasowo zwierzętami, a także niesie pomoc humanitarną.
Życie w Charkowie, a zwłaszcza w Saltiwcie, nadal niebezpieczne. Armia rosyjska kontynuuje ostrzał miasta. Z tego powodu mieszkańcy Charkowa najczęściej spędzają czas w piwnicy i rzadko wychodzą na zewnątrz. Fotograf mówi, że rutyna pomaga mieszkańcom piwnicy gimnazjum odwrócić uwagę od okropnych realiów. Ich poranek zaczyna się od mycia, rozpalania ognia, gotowania i rozmów. Wtedy każdy wykonuje swoją pracę. Niektórzy rozdają pomoc humanitarną w innych dzielnicach Saltiwky, podczas gdy inni sprzątają gimnazjum, kilkakrotnie trafione rosyjskimi pociskami.
Natalia Skworcowa zgodziła się pokazać gimnazjum, chociaż początkowo odmówiła, ponieważ w tym czasie ciągle słychać było eksplozje. Mówi, że kobieta dobrze zna każde pomieszczenie i jego historię. Przykro jej, że biuro-muzeum chwały militarnej II wojny światowej zostało zniszczone, a w szklarni, która była ozdobą gimnazjum – teraz tylko suszone rośliny. Ale mimo bólu tych strat osiem osób, które teraz mieszkają w podziemiach gimnazjum, nie traci optymizmu i wierzy w zwycięstwo:
— Teraz to (gimnazjum — przyp. red.) nasz dom. I kochamy go, jesteśmy za niego odpowiedzialni.
