შაგანი. ცხოვრება გეოგრაფიის კიდეზე

“ტუზლივის ლიმანის” გავლით, ერთ-ერთი სატრანსპორტო-საიმიგრაციო გზა ევროპას, აზისასა და აფრიკას შორის გადის. პარკის ტერიტორიაზე 254 სახეობის ფრინველი ცხოვრობს, რომელთა მეოთხედი უკრაინის წითელ წიგნშია შეტანილი და სხვადასხვა ბუნებრივ სიაში.

ლიმანი ზღვისგან ქვიშით არის გამოყოფილი რომლიც სიგრძეში 50 კმ, სიგანეში კი 100-300 მ–ია. სწორედ ამ ყურეში, ლიმან შაგანის მოპირდაპირე მხარეს, განლაგებულია იმავე სახელის მქონე შუქურა. ის, ზმიინის კუნძულის შუქურასთან ერთად, აფრთხილებს რუმინეთის ზმიინი კუნძულის სახიფათო მონაკვეთზე რომელიც უსტ-დუნაის სავაჭრო პორტში ცურვას სახიფათოს გახდის.

1944 წლიდან შუქურა “შაგანი” მუშაობდი ისე, როგორც სანავიგაციო ცეცხლი. 1960-იან წლებში მისი რეორგანიზება გააკეთეს, 1980-იანებში, უკვე 16-მეტრიანი შუქურა, ავტომატურ რეჟიმში მუშაობს.

ვიქტორი

ვიქტორ საკარა უკვე 16 წელია რაც შუქურაზე მუშაობს. ის პრიმორსკში ცხოვრობს. განათლებით შემკვრელია. ჯარში ჯგუფურ-შტაბური მანქანის ხელმძღვანელი იყო. აზერბაიჯანში მსახურობდა, ის მოესწრო მთიანი ყარაბაღის ბრობლემას. დემობილიზაციის შემდეგ, პრიმორსკში დაბრუნდა, სადაც ადგილობრივი კულტურს სახლის დირექტორად მუშაობდა.

ზედამხედველის სამსახურზე კი, ვიქტორ საკარა არც კი ოცნებობდა, ხოლო როდესაც შუქურაზე შემკვრელს ეძებდნენ – მაშინვე შესთავაზა თავისი კანდიდატურა:

— მე აქ ტექნიკოსიც და მექანიკოსიც ვარ. ყველაფერს მე ვაკეთებ. ყველაფერს ვასრულებ და შევასრულებ, რადგან ეს მე მომწონს და მივეჩვიე.

ვიქტორის გადაწყვეტილებას, ემუშავა შუქურაზე, ოჯახი წყნარად და პატივისცემით შეხვდა. ცოლი და შვილები ხანდახან ჩამოდიან მის დასახმარებლად:

— ცოლმა მითხრა: “შენ წავედი ამ სამსახურში, ეს შენი არჩევანია”. არანაირი კითხვა არ იყო. მიუხედავად იმისა, რომ დაშორება 9-12 კმ-ია ისინი ჭაობის, წვიმისა და თოვლის გამოვლით მაინც მოდიან. ისინი ყველაფერს წყნარად მიუდგნენ, რადგან მიხვდნენ, რომ ჩვენ ოჯახი ვართ და ეს ჩვენი სამსახურია.

ოდესღაც ამ შუქურაზე ვიქტორის პაპაც მუშაობდა. ის დრო მას მხოლოდ სურათებისა და მონაყოლიდან ახსოვს:

— აქ სპეციალური აღჭურვილობა იყო, თევზაობდნენ. ზღვაში მაგუნებზე თევზის დასაჭედად მივდიოდით. სურათი მაქვს, რომელშიც პაპას ტარაღანა უჭირავს, 4 კილოგრამია. ძლივს უჭირავს. როდესაც ეს პროფესია ავირჩიე, შემდეგ მეც გამიკვირდა, რომ პაპაჩემის შემდეგ მეც ამ სფეროში ვარ.

გააგრძელებენ კი ვიქტორის შვილები მამის საქმეს? ვიქტორი მიიჩნევს, რომ უკვე ამაზე საუბრის დროც არის:

— ჩემი შვილი უშინსკის პივდენნოუკრაინსკის ნაციონალურ პედაგოგიურ უნივერსიტეტში სწავლობს. ვოლეიბოლისტის პროფესიას ეუფლება. უნდა მას შუქურაზე? ჯერ არ ვიცი, არ მიკითხავს. დაშა, ჩემი პატარა გოგონა, ჯერ მეოთხე კლასში წავიდა. მისთვისაც არ მიკითხავს. ყველაზე მთავარი არის ის, რომ მათ მოსწონდეთ იქ, სადაც არიან და სწავლობენ. დანარჩენს უკვე მომავალში ვიხილავთ.

შუქურაზე ვიქტორმა უკრაინის დროშა დაკიდა. სწორედ აქ, სადაც არასდროს არის უამრავი ადამიანი, მან ყურადღება მიიპყრო:

— ოდესღაც აქ „მემარჯვენე სექტორი“ მოვიდა. ხუთი დიდი მამაკაცი. ეკითხებიან: „ხომ არ იცით ვინ არის აქ მეშუქურე?“. აღმოჩნდა, რომ მათ შუქურაზე დროშა დაინახეს, მოვიდნენ ჩემთან იმისთვის, რომ ხელი ჩამოერთმიათ. მე კი მათ ვუთხარი, რომ უკრაინელი ვარ და ყოვეთვის ვიქნები. ჩემი შვილებიც იქნებიან უკრაინელები. ჩვენს სოფელში ყველას ვეუბნებოდი და ვიტყვი: „თუ რამე არ მოგწონთ: აიღეთ 300 გრივნია და მიბრძანდით რკინიგზის სადგურში. მაგადანი დიდია. წადით თქვენთვის. ბილეთსთვის ფულსაც დაგიმატებთ“. ბევრი ასეთი ადამიანია.

გეოგრაფიის დასასრული

ზაფხულში ტურისტები როსეიკაზე ჩამოდიან, ასევე ჩერდებიან ყურეში. შლიან კარვებს და ოჯახებთან ერთად კვირაობით ცხოვრობენ. შუქურას ხშირად უღებენ სურათებს, მაგრამ მასზე ასვლა არ შეიძლება, რადგან ის სტრატეგიული ობიექტია. ვიქტორი თვლის, რომ ტურიზმისთვის ეს არაჩვეულებრივი ადგილია. მაგრამ ცოტამ თუ იცის მის შესახებ:

— ძალიან ლამაზი ადგილებია, სუნთქვის საშუალებაც რომ მიგვეცა. აი, მაგალითად, მტკნარი ლიმანი სოლონის უერთდება, სოლონი კი იქით, ოდესამდე არის. ეს შავი ზღვის ყურეა, იქ კატრანკა, ლებედივკა და ვილკოვეა.

არა ტერიტორიულად, არამედ ინფრასტრუქტურულად, პრიმორსკის მცხოვრებნი გეოგრაფიის კიდეზე ცხოვრობენ. ოდესღაც სოფლიდან თათარბუნარის, რიბალსკესა და ვიშნევეს მიმართულებით მარშრუტი დადიოდა. რაიონთაშორისი მარშრუტიც იყო. ახლა მხოლოდ ერთი ავტობუსი ოდესა–პრიმორსკე დარჩა, რომელიც დღეში ორჯერ დადის.