Za inicjatywą Ukrainy, 41 państwo członkowskie Statutu Rzymskiego (który określa zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne, ludobójstwo i akty agresji) zwróciło się do Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze o rozpoczęcie kryminalnego postępowania w zakresie zbrodni dokonanych przez Rosję w Ukrainie. 3 marca prokurator Trybunału Karim Chan rozpoczął śledztwo zbrodni wojennych, których dopuszcza się Federacja Rosyjska od 2014 roku na Wschodzie i na Krymie, a również teraz na terytorium Ukrainy.
26 lutego 2022 roku Ukraina złożyła pozew do Międzynarodowego Trybunału ONZ o naruszenie przez Rosję „Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa”. W następstwie 16 marca Międzynarodowy Trybunał ONZ wezwał Rosję do natychmiastowego zaniechania inwazji w Ukrainie. Tego samego dnia prezydent USA Joe Biden po raz pierwszy nazwał rosyjskiego prezydenta „zbrodniarzem wojennym” z powodu inwazji na Ukrainę. Administracja USA do tamtego momentu unikała wykorzystywania tej frazy przy bezpośredniej odpowiedzi na pytania.
Jednakże na tym nie kończy się walka ukraińców na froncie prawniczym. Organizacje ochrony praw człowieka zachęcają świadków do kontynuowania dokumentacji dowodów zbrodni wojennych w Ukrainie, ponieważ wojny kończą się konsekwencjami prawnymi: zmianami w systemie organizacji porządku świata, ukaraniem międzynarodowych zbrodniarzy i tak dalej.
Zbrodnia wojenna to świadome, konkretne naruszenie norm międzynarodowego prawa humanitarnego, za które winowajcy (uczestnicy działań wojennych oraz osoby wydające im rozkazy) biorą na siebie indywidualną odpowiedzialność kryminalną, określoną decyzją międzynarodowych sądów wojennych.
Jeżeli na waszych oczach doszło do zbrodni wojennej, możecie pomóc w zbieraniu dowodów i dokumentacji. Piszcie na adres [email protected] (w jakimkolwiek języku), do czatbota @tribunal_ua_bot, na adres [email protected] lub wejdźcie na platformę https://warcrimes.gov.ua/.
Co dokumentować?
– zabitych i okaleczonych cywilów (zwracajcie szczególną uwagę na elementy ubioru, jeżeli to ksiądz, lekarz itd.);
– katowanie (pobicie, gwałt, trzymanie jako zakładnika/czkę, wykorzystywanie cywilów jak „żywej tarczy”);
– uszkodzone i zrujnowane budynki infrastruktury mieszkalnej, pamiątki architektury i inne obiekty niewojskowe (tamy, fabryki, samochody itd.);
– ślady ostrzałów na osiedlach mieszkaniowych;
– przebieranie się dywersantów w ukraińskie uniformy, wykorzystanie flagi ukraińskiej jako przykrywki dla zbrodni;
– akty grabieży, szabrownictwa;
– przeszkadzanie w udzieleniu pomocy medycznej;
– atakowanie medycznych i humanitarnych misji.
Jak dokumentować?
Na piśmie, fotografując lub nagrywając. Poza zbrodnią, filmujcie również otoczenie dla zarysowania pełnego kontekstu.
Pokażcie twarz, powiedzcie jak się nazywacie.
Określcie czas, datę i dokładne miejsce nagrywania (inaczej dowód nie posiada wagi sądowej)
Udokumentujcie (jeżeli to możliwe) dane osobowe świadków i ofiar, które ucierpiały na skutek zbrodni (imię, nazwisko, data urodzenia, numer telefonu, adres)
Upewnijcie się że jesteście bezpieczni! Niczego nie dotykajcie i nagrywajcie z daleka.
