Ο ήχος βιολιού του μάστορα Βολοδίμηρ Σολοτζούκ γεννιέται στο μικρό του εργαστήριο στο Τσερνιβτσί. Τα όργανά του κατακτούν τις αίθουσες συναυλιών σε διάφορες χώρες του κόσμου. Ο Βολοδίμηρ άλλαξε τη ζωή του μέσα σε μια στιγμή επιλέγοντας ένα βιολί που το λάτρευε από την παιδική του ηλικία, ενώ για πολλά χρόνια εργάστηκε ως μηχανικός σε εργοστάσιο. Ο αυτοδίδακτος τεχνίτης είχε την ευκαιρία να σπουδάσει στην Ιταλία ως αρχιμάστορας βιολιού και κατασκεύασε περίπου διακόσια μουσικά όργανα, καθένα από τα οποία έχει τη δική του ξεχωριστή πορεία:
— Στην Ουκρανία υπάρχουν πολλά απ’ τα δικά μου μουσικά όργανα. Περισσότερα βρίσκονται στο Λβιβ, καθώς και σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν στο Τελ Αβίβ, στη Βόννη, στο Ανόβερο. Το πρώτο μου βιολί βρίσκεται στο Πόρτο.
Ο Βολοδίμηρ Σολοτζούκ παράγει τα βιολιά του χειροποίητα. Η διαδικασία της κατασκευής τους θυμίζει κάπως τη φροντίδα ενός μικρού παιδιού, η φωνή του οποίου οπωσδήποτε θα ακούγεται και θα εκπλήσσει όλους ευχάριστα.
Τα έτοιμα βιολιά δεν προλαβαίνουν να αποθηκευτούν στο εργαστήριο:
— Δεν υπάρχουν βιολιά. Δόξα τω Θεώ, πωλήθηκαν. Όλα είναι στους μουσικούς μου.
Ο Βολοδίμηρ Σολοτζούκ δεν παίζει μουσικά όργανα, παρά την πλήρη γνώση της δομής και των αρχών λειτουργίας τους. Ο τεχνίτης πιστεύει ότι ο όποιος θέλει να κάνει τη δουλειά του σωστά, πρέπει είτε να ξέρει να παίζει καλά το όργανο, είτε να ξέρει να το φτιάχνει καλά. Ο καθένας πρέπει να κάνει μόνο ένα πράγμα:
—”Αν ξέρεις να τρέξεις, πρέπει να τρέχεις. Μπορώ να καθορίσω πώς είναι ο βραχίονας μέσα στο βιολί. Μπορώ να κάνω να ακούγεται καλά το όργανο. Μπορώ να παίξω το βιολί, αλλά αυτό δεν θα ονομάζεται παίξιμο. Ας πούμε ο σχεδιαστής, που κάνει τη Ferrari για τη Formula 1, δεν είναι ένας καλός οδηγός. “
Ενδιαφέρον για το βιολί
Ο Βολοδίμηρ Σολοτζούκ άρχισε να ενδιαφέρεται για το βιολί κατά τη διάρκεια των σχολικών του χρόνων. Στη συνέχεια μόνος του έφτιαξε τη μικρή του πλάνη και κατασκεύασε το πρώτο του βιολί. Βέβαια, τότε ήταν παιδικό. Αλλά σταδιακά ο Βολοδίμηρ πραγματικά βυθίστηκε στον κόσμο της δεξιοτεχνίας του βιολιού:
— Αρχικά, ήταν καθαρά ένα χόμπι. Έκανα ένα βιολί σουβενίρ. Ήταν πλήρως λεπτομερές όπως το κανονικό. Αυτό με οδήγησε σε μια σκέψη: να μην το δοκιμάσω λέω ‘γω; Μετά κάποιος ήρθε σε μένα για να επισκευάσει ένα δοξάρι, μετά ήρθε για ένα βιολί, και στη συνέχεια πραγματικά ενδιαφέρθηκα. Έφτιαξα 10-12 βιολιά. Το ένα βγήκε κάπως επιτυχημένο και ο καλλιτέχνης της Φιλαρμονικής ορχήστρας το πήρε για να παίξει.
Ο Βολοδίμηρ εργάστηκε για πολύ καιρό σε εργοστάσιο προτού να ασχοληθεί επαγγελματικά με το βιολί. Μετά από μια συρρίκνωση, και έπειτα από το κλείσιμο του εργοστασίου, ο οικονομολόγος και τεχνικός, βούτηξε στον κόσμο των μουσικών οργάνων.
Έτυχε στην Φιλαρμονική του Τσερνιβτσί να χρειάζονται έναν ειδικό οργανοποιό θρησκευτικού οργάνου. Ο Βολοδίμηρ είχε υποβάλει αίτηση για αυτή τη θέση και ολοκλήρωσε τα μαθήματα στο ωδείο. Γι’ αυτόν ήταν η έναρξη επαγγελματικής εκμάθησης μουσικής και μια αλλαγή προσανατολισμού. Σχεδόν 30 χρόνια πλέον συνεργάζεται με τη Φιλαρμονική, παρακολουθώντας την λειτουργικότητα των μουσικών οργάνων.
Μες σε μια στιγμή, η ζωή του Βολοδίμηρ άλλαξε ριζικά:
— Στη δεξίωση λόγω βράβευσης μιας καλλιτέχνιδας, στην οποία προσφέρθηκε ο τίτλος του Τιμώμενου Καλλητέχνη, σήκωσαν τα ποτήρια προς τιμήν του τεχνίτη του βιολιού. Ο μουσικός, που το έπαιζε, ήταν έκπληκτος, επειδή θεωρείται πως οι τεχνίτες είτε γεράσανε είτε έφυγαν. Αυτό συνέβη την Παρασκευή. Εμένα με κάλεσαν νωρίς το πρωί του Σαββάτου και λένε: ο δήμαρχος σας έκλεισε ραντεβού τη Δευτέρα. Λέω: Γιατί; Λοιπόν, λένε, μπορείτε να ζητήσετε έναν πάγκο εργασίας ή κάτι τέτοιο. Τότε είπα πως θα πήγαινα για σπουδές.
Ο Βολοδίμηρ μετά από αυτή τη συζήτηση άρχισε αμέσως να αναζητά πληροφορίες ανάμεσα στους γνωστούς:
— Κάλεσα έναν γνωστό μάστορα από το Λβιβ. Μου έδωσε το τηλέφωνο του Ολεξάνδρ Κριλόβ από την Κρεμόνα. Τηλεφώνησα εκεί και είπα ότι είμαι τεχνίτης από την Ουκρανία, θέλω να σπουδάσω. Λέει, καλά, έλα, αλλά δεν θα κάνω χαρτιά για σένα [Στ.Μ: εννοείται πρόσκληση για καταχώρηση πακέτου χαρτιών στην Πρεσβεία Ιταλίας για απόκτηση επιθεώρησης.]. Έλα όπως ξέρεις. Ρωτώ: Πόσο θέλετε από μένα για την εκπαίδευση; Και αυτός: Από τον πρώην συμπατριώτη τίποτα.
Έτσι, ο Βολοδίμηρ Σολοτζούκ αντί για πάγκο εργασίας ζήτησε από τις τοπικές αρχές να τον στείλουν στην Ιταλία για να σπουδάσει. Έτσι και έγινε:
— Πήγα στον δήμαρχό μας. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε σύνοδος δημοτικού συμβουλίου. Μου έδωσαν 2,5 χιλιάδες δολάρια. Εκείνη την εποχή ήταν τρελά χρήματα.
Σύμφωνα με τον Σολοτζούκ, όλα τα χρέη της Φιλαρμονικής θα μπορούσαν να εξοφληθούν με αυτά τα χρήματα. Τη δεκαετία του ’90 ήταν δύσκολες εποχές, δεν υπήρχαν καν τα χρήματα:
— Οι μισθοί δεν πληρώθηκαν, αλλά αντισταθμίστηκαν. Αντί το μισθό θα μπορούσαν να δώσουν τα κοστούμια, τη βότκα, δηλαδή να δώσουν οτιδήποτε, αλλά όχι χρήματα.
Σπουδές στην Ιταλία
Ο Ρώσος Ολεξάνδρ Κριλόβ έγινε ένας καλός δάσκαλος για τον Βολοδίμηρ και συνέβαλε στην ανάπτυξη του για να γίνει μάστορας:
— Ο Ολεξάνδρ Κριλόβ είναι ένας λαμπρός άνθρωπος, ένας δάσκαλος που ήξερε πώς να σε διδάξει χωρίς καν να καταλάβεις πως γίνεται αυτό. Αισθανόμουν ότι οι αποκαλύψεις ήταν δικές μου.
Ο Βολοδίμηρ θυμάται καλά τα λόγια του δασκάλου του για τις δεξιότητες βιολιού:
— Το να είσαι τεχνίτης βιολιστής είναι σαν να βρίσκεσαι σε μια σκάλα κυλιόμενη προς το κάτω. Για να ανεβείς πρέπει να συνεχίζεις να κάνεις τα επόμενα βήματα. Αλλιώς θα χάσεις το απαιτούμενο επίπεδο.
Έτσι, ο Βολοδίμηρ βρέθηκε στη μικρή ιταλική πόλη Κρεμόνα, η οποία έδωσε στον κόσμο έναν εξαιρετικό μουσικό μάστορα όπως είναι ο Αντώνιος Στραντιβάριους. Ο Σολοτζούκ έπιασε την δουλειά αμέσως με τον ερχομό του:
— Αγόρασα ξύλο και άρχισα να φτιάχνω ένα βιολί. Κατασκεύασα το δικό μου σε έναν πάγκο, αυτός (ο δάσκαλος – ed.) εργάστηκε στον δικό του. Άμεση εκμάθηση. Σε 2 μήνες έκανα βιολί που είχε την ιταλική χροιά.
Έπειτα ο Βολοδίμηρ συνειδητοποίησε γιατί ο δάσκαλος δεν ήθελε αμοιβή για την πολύτιμη του εκπαίδευση:
— Αποδείχθηκε ότι “τίποτα” δεν είναι τυχαίο. Υπάρχει μια τέτοια παράδοση. Οι δάσκαλοι βιολιού δεν κατέβαλαν ποτέ δίδακτρα. Ένας δάσκαλος είτε παίρνει τον μαθητή είτε όχι, αλλά δεν πληρώνεται. Ο μαθητής, ο οποίος σπουδάζει, δεν μπορεί μόνος του να πουλήσει το δημιούργημά του. Ο μαθητής είναι άγνωστος, αλλά ο δάσκαλός του έχει ένα όνομα και μπορεί να πουλήσει το όργανο πολύ πιο ακριβά. Έτσι, δίνοντας το βιολί μου στον δάσκαλό μου, παίρνω περισσότερα χρήματα. Διότι είμαι άγνωστος. Η δημοτικότητα με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αυξηθεί ή αντίστροφα.
Ο Βολοδίμηρ εκτιμά πάρα πολύ τη γνώση που αποκτήθηκε στην Κρεμόνα:
— Ένας αυτοδίδακτος δεν μπορεί να κάνει πολλά. Έκανα 10-12 μουσικά όργανα προτού φτάσω στην Κρεμόνα, αλλά αυτό δεν ήταν ούτε το 5% από τη γνώση που μπορεί να αποκτηθεί στην Κρεμόνα. Ήμουν τυχερός για να ζήσω ανάμεσα στους αρχιμάστορες του βιολιού και να αναπνέω τον ίδιο αέρα με αυτούς.
Ο δάσκαλος ενθάρρυνε αρκετά τον Βολοδίμηρ να βελτιώσει τις ικανότητές του μη δίνοντας σημασία σε χρήματα:
— Βολοδίμερε, κατάλαβέ το, μπορείς να είσαι τεχνίτης ή όχι τεχνίτης. Όχι το πρώτο παλικάρι στο χωριό, αλλά ένας μάστορας. Δεν έχει σημασία πού ζεις. Είτε στον Παρίσι, είτε στο Τσερνιβτσί, ή σε ένα απομακρυσμένο χωριό. Μην κοιτάς το ποσό που πληρώνουν για μουσικό όργανο. Σήμερα μπορεί να μη πληρώνουν, αλλά αύριο θα έρθει κάποιος που θέλει να παραγγείλει ένα πραγματικά πολύ καλό πράγμα και είναι σε θέση να σε πληρώσει. Αλλά εσύ δεν θα μπορείς να το φτιάξεις. Το κάθε σου όργανο πρέπει να είναι σαν το τελευταίο. Κανείς δεν θα ρωτήσει πόσο το πούλησες. Θα ξέρουν πάντα ότι αυτό είναι το έργο σου και ότι αξίζει αυτό που κοστίζει.
Επίσης ο δάσκαλος έδωσε να καταλάβεις ότι ο καθένας μας είναι υπεύθυνος για τη ζωή του. Δίδαξε να μην κατηγορείς τους άλλους:
— Ήρθα και είπα, ξέρετε, το κράτος δεν μας πληρώνει. Τότε ο Σάσα Κριλόβ μου είπε πολύ καλά: Μήπως το κράτος σε έκανε παραγγελία στην μητέρα σου; Όχι. Άρα δεν σου χρωστάει τίποτα.
— Μακάρι το κράτος να μπορέσει να βοηθήσει τους άρρωστους, τα ορφανά και τους ανάπηρους. Οι υπόλοιποι πρέπει να κερδίζουν χρήματα και να πληρώνουν φόρους. Μέχρι να το υιοθετούμε και όσο να περιμένουμε να μας δώσει κάποιος κάτι, δεν θα γίνει τίποτα. Ας πούμε παίρνω ένα κομμάτι ξύλο που κοστίζει ένα μικρό χρηματικό ποσό και πρέπει να κάνω μια πρόσθετη αξία, και θα το πουλήσω. Πρέπει να ζήσω απ’ αυτό, να πληρώνω το ρεύμα και τα υπόλοιπα. Και να αγοράζω νέα υλικά για ένα νέο μουσικό όργανο. Και το έργο μου πρέπει να είναι ανταγωνιστικό.
— Το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Αγγλία, στη συνέχεια η Γαλλία, ήταν οι πρώτες χώρες που αγόρασαν μουσικά όργανα από την Κρεμόνα μετά τον πόλεμο. Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 άρχισαν να έρχονται οι Γερμανοί. Καθώς η χώρα αναπτυσσόταν, υπήρχε ανάγκη για κλασσική μουσική. Οι Αμερικανοί ξεκίνησαν την δεκαετία του ’70. Μετά ήταν η Ιαπωνία. Στην Κρεμόνα και οι γυναίκες κάνουν βιολιά, σπουδάζουν πολλοί Γιαπωνέζοι, Κορεάτες. Στη συνέχεια, οι Κορεάτες δημιούργησαν τη Samsung και τη Hyundai. Τι άλλο χρειάζεται; Να ακούτε τον Μότσαρτ! Τώρα οι Κινέζοι σπουδάζουν. Στο Πεκίνο δουλεύουν πάνω από χίλιοι μάστορες.
Το Καρπάθιο έλατο
Το ξύλο είναι σημαντικό για τον ποιοτικό ήχο του βιολιού. Τα διάφορα μέρη του οργάνου είναι κατασκευασμένα από διαφορετικούς τύπους ξύλου, το καθένα έχει τις δικές του μοναδικές ιδιότητες. Γι’ αυτό δεν υπάρχει κανένας τύπος ξύλου που να είναι απόλυτα επαρκής κατά τη δημιουργία ενός μουσικού οργάνου:
— Γιατί Ευρωπαϊκό έλατο; Επειδή πραγματοποιεί το ηχητικό κύμα γρηγορότερα από οποιοδήποτε άλλο υλικό. Γιατί σφενδάμι; Διότι η κάτω ράχη από σκληρά είδη κρατά την τάση της χορδής περίπου 27 κλ για 300 χρόνια. Όλα πρέπει να φτιάχνονται σωστά. Τίποτα επιπλέον. Και το σφενδάμι μεταδίδει τον ήχο γρηγορότερα από τα άλλα σκληρά ξύλα. Αυτά τα δύο είδη: σφενδάμι και έλατο είναι ο κατάλληλος συνδυασμός.
Αν και είναι δύσκολο για εμάς να φανταστούμε οποιαδήποτε σχέση μεταξύ του Στραδιβάριου και των Καρπάθιων Ορέων, ίσως υπήρξε:
— Το καρπαθιακό μας ξύλο, ειδικά το έλατο, είναι το καλύτερο στον κόσμο. Είναι ένα πολύτιμο ξύλο. Μπορεί να βρεθεί μόνο στα Καρπάθια. Υπάρχει θεωρία ότι ο Στραδιβάριους έκανε τα βιολιά του από Καρπαθιακό ξύλο.
Ο Βολοδίμηρ παραπονιέται ότι τόσο πολύτιμο ξύλο πωλείται για ένα τίποτα:
— Τα έλατα των Καρπαθίων είναι λίγα, πολύ λίγα. Και συνεχίζουν να τα κόβουν. Και όλα πωλούνται ως στρογγυλή ξυλεία. Δεν περνά από τα μυαλά μας να τα προσέχουμε. Είναι μια ανοησία να πωλούνται ως στρογγυλή ξυλεία. Ξέρετε ότι ένα τέτοιο κομμάτι ξύλου στην Κρεμόνα κοστίζει τουλάχιστον 15-20 ευρώ. Φανταστείτε. Και εμείς πουλάμε ολόκληρο κορμό ως στρογγυλή ξυλεία. Ένα τέτοιο κομμάτι Ψευδοπλάτανου κάνει 120 ευρώ. Και πουλάμε έναν κύβο για $400.
Ο Βολοδίμηρ έχει την δική του γνώμη όσον αφορά το γεγονός ότι η δημοφιλής σμερέκα [Στ.Μ: – смерека, Ευρωπαϊκό έλατο.] εμφανίστηκε στα Ουκρανικά Καρπάθια Όρη:
— Η σμερέκα δεν είναι το δικό μας δέντρο. Αυτό είναι μια σανίδα που κάνει μόνο για πάτωμα. Το ξύλο έχει πολλούς ψευδείς αυξητικούς δακτύλιους και ρητίνη. Η σμερέκα φυτεύτηκε ενεργά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γνωρίζουμε ότι στα Καρπάθια Όρη έχουν κοπεί τα δένδρα για να φτιαχτούν τα ορυχεία του Ντόνετσκ. Και τότε στα βουνά άρχισαν οι κατολισθήσεις, άρχισαν οι πλημμύρες. Ήταν απαραίτητο να φυτευτεί κάτι γρήγορα – και φυτεύτηκε το ισπανικό έλατο σμερέκα. Οι Γούτσουλοι [Στ.Μ: – гуцули, ορεινό έθνος Ουκρανικών Καρπάθιων.] ήδη πιστεύουν ότι το έλατο είναι καρπαθιακό δέντρο. Αλλά δεν είναι έτσι.
Η σμερέκα, σύμφωνα με τον μάστορα, είναι ένα θαυμάσιο ξύλο όχι μόνο για το βιολί:
— Το έλατο πάει σε όλα τα μουσικά όργανα π.χ. για ηχοσύστημα του πιάνου, για την κιθάρα, το βιολί, το τσέλο, το διπλό μπάσο.
Ο Ιταλικός ήχος
Η ιταλική παράδοση κατασκευής βιολιού δημιουργεί ένα μουσικό όργανο που ακούγεται κατά τη διάρκεια των αιώνων και επομένως το όργανο αυτό πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας:
— Υπάρχουν πράγματα που είναι τα ίδια εδώ και αιώνες. Για παράδειγμα η πρόπολη και το κερί. Δουλεύουν με συστατικά που είτε μαλακώνουν κυκλικά είτε έχουν σταθερά σημεία. Είναι θέμα δημιουργικότητας, της αναζήτησης του κάθε μάστορα. Το βασικό είναι να μη εμποδίζεται ο ήχος του οργάνου και να ακούγεται όμορφα. Το ένα χέρι του βιολιστή είναι το δοξάρι του, το άλλο, το βιολί. Ως εκ τούτου, πρέπει να του αρέσει το όργανο. Στο βιολί μπορείτε να καταλάβετε αν ο μάστορας ήταν δεξιόχειρας ή αριστερόχειρας.
Τι διακρίνει τον ιταλικό ήχο μεταξύ των άλλων:
— Οι μουσικοί αξιολογούν τον ήχο διαφορετικά, αλλά υπάρχει ένα αξίωμα: όταν πάλλεται η χορδή, το εύρος θα μειώνεται ενώ ο τόνος θα αυξάνεται. Τώρα που μιλάμε ο ήχος φτάνει μέχρι 15 ντεσιμπέλ. Αλλά μπορώ να μιλήσω ακόμα πιο ήσυχα και ταυτόχρονα να τσακώνομαι μαζί σας. Αν πίσω από το παραβάν είναι κάποιος Κινέζος, θα καταλάβει ότι τσακωνόμαστε. Επειδή έχει αλλάξει η δυναμική του ήχου. Ένα καλό βιολί μπορεί να κάνει το ίδιο. Μπορώ να μιλήσω δυνατά, χαρούμενα, συναισθηματικά μαζί σας. Και κάποιος που δεν καταλαβαίνει τη γλώσσα θα το καταλάβει αυτό. Αυτά μπορούν να το κάνουν τα όργανα με ιταλικό τέμπο, να αυξάνουν τον τόνο, όταν ο ήχος εξασθενεί. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά του ιταλικού τέμπο ήχου. Εδώ δεν έχουν θέση ούτε η παραποίηση ούτε η τύχη.
Την τεχνική κατασκευής των μουσικών οργάνων δια χειρός, που την χρησιμοποιεί ο Βολοδίμηρ, την εκτιμούν ιδιαίτερα σε όλον τον κόσμο:
— Στο εργαστήριό μου δεν υπάρχουν άλλα εργαλεία εκτός από το πριόνι. Όλα γίνονται δια χειρός. Εδώ είναι 6 σμίλες, κάτι πλάνες, ένα μαχαίρι και τα χέρια μου. Το φινίρισμα γίνεται με ξυλουργική ξύστρα. Όλα γίνονται εξ ακοής. Είναι μια παλιά τεχνολογία παραγωγής μουσικών οργάνων ηλικίας 300 ετών. Πολλοί τώρα προσπαθούν να μηχανοποιούν τη διαδικασία, αλλά χάνεται η επαφή με το ξύλο.
Όσον αφορά το σημερινό ενδιαφέρον για το επάγγελμα του μάστορα-βιολιστή στην Ουκρανία, ο Βολοδίμηρ δεν είναι πολύ αισιόδοξος:
— Εργάζομαι σε αυτό το εργαστήριο από το 1999 και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μόνο ένα άτομο ενδιαφέρθηκε να παραγγείλει το όργανο. Κρίμα. Έχουμε γίνει καταναλωτές, όχι παραγωγοί.
Στο Τσερνιβτσί, λέει ο Βολοδίμηρ Σολοδζούκ, εκτός από τον εαυτό του υπάρχει μόνο άλλος ένας δημιουργός βιολιών, ο Βολοδίμηρ Αντονιούκ, ο οποίος κάποτε ήταν ο μαθητής του:
— Η δεξιότητα βιολιού δεν είναι παραδοσιακή για την Ουκρανία, αλλά πολλοί μάστορες κατασκευαστές βιολιού έχουν εργαστεί στην Ουκρανία. Από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης έχουμε έναν βιολονίστα “πατριάρχη” τον Στεπάν Μέλνικ. Μένει στον Ιβάνο-Φρανκίβσκ. Είναι ένας από τους πρώτους Ουκρανούς μάστορες. Σε κάθε πόλη υπάρχει ένας άνθρωπος που κάνει βιολιά, αλλά τελευταία ο αριθμός τους μειώνεται. Μου φέρνουν για επισκευή τα βιολιά από το Φρανκίβσκ [Στ.Μ:. – Ιβάνο-Φρανκίβσκ] ήδη, από το Χμελνίτσκ, την Βίννιτσα, από το Ζιτόμιρ. Μερικές φορές μου τα φέρνουν από το Κίεβο, αν και υπάρχουν πολλοί μάστορες εκεί.
Σύμφωνα με τον Βολοδίμηρ, στην επικοινωνία μεταξύ των βιολιστών ουκρανών και ιταλικών παραδοσιακά υπάρχει μια σημαντική διαφορά:
— Στην Ουκρανία, για κάποιο λόγο, οι μάστορες είναι πολύ ζηλιάρηδες ο ένας με τον άλλον. Και, όπως λένε, είναι ντροπιαστικό να ρωτήσετε κάτι. Στην Κρεμόνα υπάρχουν πάνω από 120-130 εργαστήρια σαν το δικό μου. Καθένα από αυτά έχει συνήθως 2 μάστορες. Όταν οι πελάτες έρχονται στον δάσκαλό μου για να δοκιμάσουν το όργανο και ρωτούν ποιος άλλος είναι καλός τεχνίτης, λέει αυτός: είμαστε όλοι καλοί εδώ. Λέω, Σάσα, γιατί το λες αυτό; Αφού είναι άχρηστος ο τάδε. Απαντά αυτός, ξέρεις, θα πω κάτι κακό γι’ αυτόν, κι αυτός να πει για μένα. Ο πελάτης θα γυρίσει την πλάτη και θα φύγει. Οι επιχειρήσεις πρέπει να δουλεύουν. Όλοι οι μάστορες είναι καλοί. Και ο πελάτης επιλέγει το μουσικό του όργανο. Εδώ οι τεχνίτες δε λένε κακή λέξη ο ένας για τον άλλο.
Ζήτηση κλασικής μουσικής στην Ουκρανία
— Οι μουσικοί μας υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Σε διαφορετικές ορχήστρες. Σε οποιαδήποτε πόλη της Ευρώπης, εάν βλέπετε ένα άτομο με θήκη, μπορείτε να πλησιάσετε και να του μιλήσετε είτε Ουκρανικά είτε Ρώσικα. Σίγουρα θα συναντήσετε τον δικό μας. Σε όλες τις πόλεις της Ευρώπης υπάρχουν δικοί μας μουσικοί.
Ο Βολοδίμηρ πιστεύει ότι η απουσία ζήτησης της κλασσικής μουσικής από τους Ουκρανούς ακροατές είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι ταλαντούχοι μουσικοί μας πηγαίνουν να εργαστούν στο εξωτερικό:
— Το επίπεδο της μουσικής μας εκπαίδευσης είναι πολύ καλό. Μόνο που ο Ουκρανός ακροατής δεν μας ακούει πολύ. Αφού υπάρχει ζήτημα πληρωμής οι μουσικοί συχνά αποχωρούν. Το κοινό ψηφίζει με τα πόδια του. Ήρθαν στη συναυλία ή δεν ήρθαν στη συναυλία. Αν έρθουν 70 άτομα μιας συμφωνικής ορχήστρας, ενώ στην αίθουσα υπάρχουν μόνο 70 ή 50 ακροατές; Σε μια συναυλία εκκλησιαστικού οργάνου υπάρχουν 15 άνθρωποι από την πόλη με 300.000 κατοίκους ή παραπάνω. Επομένως, υπάρχει ελάχιστη ανάγκη να νιώσουν τον ήχο.
Οι ενδιαφέρουσες συγκρίσεις γίνονται από τον Βολοδίμηρ και στην ανάγκη κλασσικής μουσικής μεταξύ των κατοίκων της Νότιας Κορέας:
— Ο Μότσαρτ δεν είναι η αυθεντική μουσική για την Κορέα. Αλλά την ακούν και η κλασική μουσική έχει γίνει πολύ δημοφιλής. Η Συμφωνική Ορχήστρα του Τσερνιβτσί για δεύτερη συνεχή χρονιά, έχει ταξιδέψει στη Νότια Κορέα για μηνιαίες και διμηνιαίες περιοδείες. Οι αίθουσες με πάνω από 2.000 άτομα είναι σχεδόν γεμάτες. Επειδή υπάρχει ανάγκη. Υπάρχει μια πνευματική έλξη. Είναι εκπληκτικό. Δεν το έχουμε.
Ο Βολοδίμηρ υπογραμμίζει ότι η μουσική είναι ένα σημαντικό στοιχείο της ανάπτυξης της προσωπικότητας, επειδή είναι σε θέση να ωθήσει τη λογική σκέψη και παράλληλα να διευρύνει την αφηρημένη σκέψη:
— Αρχίζοντας από την Αρχαία Ελλάδα πάντα υπήρχε ένα μάθημα μουσικής, είτε κάποιος ήταν μαθηματικός, είτε όχι. Γιατί η μουσική είναι πολύ βαθύτερη. Είναι η ταυτόχρονη εργασία και των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου. Μου αρέσει πολύ η δήλωση του αείμνηστου Καρδινάλιου Λιουμπατσέβσκιϊ. Λέει: Τι είναι η τέχνη; Είναι η επιθυμία της ψυχής για τον χαμένο παράδεισο. Είναι άγνωστος ο λόγος γιατί το κάνεις. Γιατί γράφεις ποιήματα; Δεν πληρώνεσαι για αυτό. Γιατί τραγουδάς; Έχουμε χάσει αυτόν τον παράδεισο. Έχουμε ένα κενό σκοτάδι. Και δεν το θυμόμαστε αυτό.
