Czym jest Akademia Liderów?

Przez ostatnich pięć lat w Ukrainie powstało i aktywnie rozwija się wiele projektów edukacji nieformalnej, które w znacznym stopniu uzupełniają tradycyjne i przestarzałe już „pole edukacyjne”. Wśród takich inicjatyw szczególnie wyróżnia się Ukraińska Akademia Liderów — platforma edukacji nieformalnej dla absolwentów szkół i studentów od 16 do 20 roku życia.

Nauka w UAL trwa 10 miesięcy, a program przewiduje trzy ścieżki rozwoju: intelektualnego, fizycznego i emocjonalnego. Akademia nie wydaje absolwentom oficjalnego dyplomu, natomiast uczy młodzież analizy zjawisk społecznych, zachęca do udziału w budowaniu lepszego państwa, pomaga wybrać zawód w przyszłości oraz rozwinąć zdolności przywódcze.

Rozwój jednostki

Dzięki swojemu nieformalnemu podejściu do nauki UAL przeciwstawia się głęboko zakorzenionym metodom postradzieckiego, konserwatywnego systemu nauczania. Przykładowo, rok akademicki rozpoczyna się nie od wyznaczonego dnia lub podobnego oficjalnego metrum, a od wejścia na górę Petros — jedną z najwyższych gór w paśmie ukraińskich Karpat. Dla UAL jest to symbol wspólnego zdobycia szczytu, ponieważ wspinają się na niego wszyscy razem.

Generalnie UAL skupia się przede wszystkim na tym, że długoterminowe transformacje społeczne zaczynają się od młodzieży, a dewizą Akademii jest: „Tworzymy siebie — tworzymy Ukrainę! Każde jutro zaczyna się już dziś”.

Przewodniczący i założyciel Ukraińskiej Akademii Liderów, Roman Tyczkiwśkyj wyjaśnia, że priorytetem Akademii jest rozwój jednostki.

Kadra mentorska, jak również wspólnota studencka, wierzą w ideę autentyczności: zachęcają każdego ze studentów do samorozwoju, przy czym mają świadomość, że każdy przyszły lider wymaga indywidualnego podejścia:

— Wiele inwestujemy w pracę indywidualną, chcemy usłyszeć młodego człowieka: jakie ma pragnienia, czego chce, ale nie wyłącznie chce — czy jest zdolny i skłonny do rozbudowy swoich umiejętności, aby osiągnąć wyznaczone cele.

Sam Roman Tyczkiwśkyj poznał koncepcję instytutu mentorstwa na obozach płastowych (Płast — ukraińska organizacja harcerska — przyp. red.), w których brał udział każdego lata, kiedy mieszkał w swoim rodzinnym mieście Rohatynie w Galicji. W wieku lat szesnastu był finalistą międzynarodowego programu wymiany przyszłych liderów FLEX oraz przez rok mieszkał w USA, gdzie miał okazję bezpośrednio poznać tamtejszy system nauczania. Po powrocie, jeszcze nie do końca przekonany co do swojej drogi zawodowej, Roman rozpoczął naukę na Wydziale Ekonomii w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej (zwanej potocznie Mohylanką — przyp.red.). W ten sposób wspólnota uczelniana wpłynęła na jego wybór:

— W Mohylance zobaczyłem ludzi, którzy swoją pracą pragnęli rozwijać się, zdobywać, odpowiedzialnie budować otaczający ich świat. Ta historia natchnęła i mnie, ponieważ trafiłem na wysepkę takiej nadziei, siły i wiary w dzień jutrzejszy.

Na konferencji Western NIS Enterprise Fund „Kyiv Employer Branding & Engagement Forum” w 2015 roku Romana zainspirowała przemowa zastępcy Ministra Edukacji Izraela, Ereza Eszela o edukacji nieformalnej. Krótko po tym postanowił wcielić w życie ideę Akademii Liderów.

Roman wyjaśnia, czym jest zarządzanie dla studentów akademii:

— Istnieje typ zarządzania, który nazywamy „ochroną wspólnego ogniska”, kiedy pojawia się pomysł, jakaś propozycja, oczywiście zainicjowana przez kogoś, kto jednocześnie gromadzi ludzi dookoła, aby wspólnie wzmacniać i rozwijać ten pomysł.

System Akademii

UAL jest produktem głębokiej analizy przeszłości, teraźniejszości oraz międzynarodowego doświadczenia, którego celem jest kształtowanie przyszłości. Powstała na wzór izraelskiej mechiny — programu przygotowawczego dla młodych liderów, stworzonego dwadzieścia lat temu w Izraelu i stamtąd rozpowszechnionego na sześćdziesiąt ośrodków w całym kraju.

Kijowska placówka akademii z początku mieściła się faktycznie w środku lasu, w oddalonej od miasta Puszczy-Wodyci (dzielnica, osada typu miejskiego w północno-zachodniej części Kijowa — przyp. tłum.), dzięki czemu otrzymała nieformalną nazwę „ukraińskiego Hogwartu”. Później ta bajkowa lokalizacja została opuszczona i na ten moment stołeczna placówka UAL poszukuje nowego miejsca, tymczasowo przebywając w kompleksie hotelowym.

Jednak UAL nie ogranicza się wyłącznie do Kijowa. Od początku swojej działalności akademia co krok dąży do zwiększania swojego zasięgu, wykorzystując placówki regionalne. Dziś w taki sposób funkcjonują placówki we Lwowie, Połtawie, Czerniowcach, Charkowie, Mikołajowie oraz Mariupolu.

Nauka w akademii jest praktycznie darmowa. Studenci są proszeni o dobroczynny datek w wysokości 5 tys. hrywien za rok nauki, chociaż cena za naukę i przebywanie jednego studenta w ośrodku stanowi około 230 tys. hrywien. Nie każda rodzina może pozwolić sobie na takie wydatki. Dlatego każdy student otrzymuje stypendium.

Takie podejście może być realizowane dzięki temu, że zespół UAL pobiera środki od przedsiębiorców, państwa, samorządów lokalnych, fundatorów oraz ukraińskiej diaspory. UAL regularnie wspierają niektóre z samorządów lokalnych, w których działają placówki akademii, a szczególnie Mikołajów, Mariupol, Charków i Lwów. Darczyńcami są także niektórzy przedsiębiorcy, Na przykład rodzina Wiktora i Iryny Iwanczyków, założycieli fundacji charytatywnej „Powir u sebe” (pol. „Uwierz w siebie” — przyp.red.), która swego czasu zainicjowała powstanie placówki na Połtawszczyźnie, albo przedsiębiorca z Bukowiny, Roman Klipczuk — pomysłodawca ośrodka w Czerniowcach.

Żeby zostać studentem, należy przejść trzy etapy rekrutacyjne: na początku wypełnić ankietę, później abiturient zapraszany jest na rekrutację regionalną do najbliższej placówki akademii i na samym końcu odbywa się finalny etap rekrutacji. Podczas tego etapu, rekrutujący zwracają uwagę na postawę kandydata, logikę, wytrwałość, zdolność do krytycznego myślenia oraz jego umiejętności pracy w grupie.

Tydzień nauki w UAL trwa sześć dni, a nie jak to zwykle bywa — pięć. Studenci codziennie stosują się do skrupulatnie rozpisanego harmonogramu, w którym połączono wszystkie trzy rodzaje rozwoju. Nad osobistym rozwojem każdego ze studentów czuwa mentor, czyli doświadczony nauczyciel, który prowadzi swojego podopiecznego przez cały okres jego nauki w akademii. Mentorzy pomagają wyznaczyć cele, przeanalizować przeprowadzone działania, potrafią wesprzeć dobrą radą oraz są skłonni do wspólnych refleksji wraz ze studentami.

Czego uczy się w UAL?

Nauka w UAL opiera się na trzech masywnych filarach: wielkich nauczycielach, wielkich książkach i wielkim doświadczeniu. Tyczkiwśkyj wyjaśnia, kto zalicza się do pierwszego filaru:

— W Akademii Liderów wykładają najlepsi wykładowcy z najlepszych uniwersytetów w Ukrainie, pewnego rodzaju „solanka” (Tradycyjne danie kuchni rosyjskiej i ukraińskiej — przyp. tłum.): przedsiębiorcy, funkcjonariusze publiczni, działacze polityczni, działacze kultury, liderzy z innych sektorów.

Wykładowcy akademii to nie tylko fachowcy w swojej dziedzinie, ale również znane osoby, nazywane często liderami myśli społecznej. Wśród nich znajdują się takie osoby jak: kapelan wojskowy Andrij Zelinśkyj, językoznawczyni Orysia Demśka, przedsiębiorca i działacz społeczny Wałerij Pekar, dyrektor Szkoły Analityki Politycznej w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, politolog Maksym Jakowlew, finansista i specjalista w dziedzinie zarządzania strategicznego, Mychajło Kolisnyk, profesor Centrum Biznesu Rodzinnego LvBS, Mychajło Winnyćkyj, założyciel Kijowsko-Mohylańskiej Szkoły Biznesu (KMBS) im. Pawła Szeremeta oraz ekspert w dziedzinie prawa i walki z korupcją Jarosław Jurczyszyn, historycy Jarosław Hrycak i Wachtang Kipiani i in.

Kursy w akademii obejmują niestandardowe dyscypliny, na przykład: dynamika integracji i zarządzanie marzeniami, jak również podstawy pierwszej pomocy, zarządzanie, polityka, efektywność osobista, zarządzanie projektami, religioznawstwo, kultura myślenia i tym podobne.

Uczy się tu przeróżnych rzeczy: komunikacji, psychologii stosunków międzyludzkich, logiki, zarządzania finansami, dynamiki integracji i pracy w przyszłości, socjologii, filozofii, historii, filologii. W ofercie przedmiotów student na pewno znajdzie coś dla siebie — to, czego najbardziej chciałby się uczyć, tym samym znajdując siebie i swoją dziedzinę pracy w przyszłości.

Warunkiem koniecznym rozwoju intelektualnego w ramach programu UAL jest hermeneutyka: czytanie, tłumaczenie i omawianie tekstów. Przykładowo, razem z profesorem Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu oraz wykładowcą kursów „Krótka, lecz globalna historia Ukrainy” i „Wielkie księgi”, Jarosławem Hrycakiem, studenci czytają i omawiają fundamentalną „Politykę” Arystotelesa.

Uczniowie UAL zdobywają nie tylko wiedzę teoretyczną, ale również odbywają korzystne i ważne społecznie praktyki „w terenie”. Bycie wolontariuszem i współpraca ze społecznością lokalną są nieodłączną częścią w kształtowaniu doświadczenia studentów. Akademia uświadamia, że nawet w wieku 17 lat można wpłynąć na ludzi i zmieniać ich życia. Roman Tyczkiwśkyj opowiada o procesie nauki:

— Studenci chodzą na wolontariat do hospicjów, szkół, to znaczy dajemy im możliwość zobaczenia, czy mogą wpłynąć na życia tych, kto jest od nich słabszy, lub wrażliwszy i potrzebuje dziś wsparcia. Nie zawsze można oczekiwać wsparcia od państwa, a kiedy to robi siedemnastoletni człowiek, to widzi w tym swój udział.

Przykładem takiej działalności może być projekt społeczny „Bumerang”, w którym studenci opiekują się ludźmi w podeszłym wieku. Najczęściej organizują dla nich wieczory poezji, uczą ich jogi, razem z nimi pieką ciasta i prowadzą dyskusje na różnorakie tematy.

Świadoma nauka

Roman Tyczkiwśkyj wyznacza trzy podstawowe zasady studenta Ukraińskiej Akademii Liderów:

— Po pierwsze ー wiara w siebie. Jeżeli widzisz wokół siebie chaos, i chcesz go ujarzmić lub zrobić coś dobrego, musisz uwierzyć w siebie. Po drugie — musisz uwierzyć we wszystkich, którzy są obok, ponieważ w pojedynkę ci się nie uda. Trzecie — wierzyć w niepohamowaną siłę dobra, ponieważ wierzymy, że każdy z naszych studentów i absolwentów jest konkretną, korzystną zmianą w społeczeństwie.

Akademia pomaga studentom w świadomym wyborze kierunku na przyszłość, stawiając nacisk na takie dziedziny jak: przedsiębiorczość, edukacja i nauka, bezpieczeństwo narodowe, ochrona zdrowia oraz sektor państwowy. Zespół UAL, z Romanem Tyczkiwśkym na czele, głęboko wierzy w to, że już za 10 lat będzie można zobaczyć rezultaty nauczania w Akademii na przykładzie absolwentów, którzy będą zmieniać kraj na lepsze, obejmując stanowiska w administracji publicznej.

Warto dodać, że nauka w UAL angażuje młodzież nie tylko w wewnętrzną, ale i w zewnętrzną politykę państwa. Studenci są ambasadorami Ukrainy. W ciągu roku biorą udział w dwóch ekspedycjach: do Izraela, gdzie mieszkają razem z ukraińskimi studentami w mechinach, które stały się wzorem dla UAL, oraz do krajów UE, gdzie zgłębiają tamtejsze doświadczenie rozwoju państwowego. Dlaczego te wyjazdy nazywane są ekspedycjami? Ponieważ studenci żyją pomiędzy miejscowymi, zwiedzają różne instytucje państwowe, rozmawiają z przedstawicielami państw, badają sfery edukacji, bezpieczeństwa narodowego, sektora państwowego oraz ochrony przedsiębiorstwa, słowem — patrzą i analizują „od wewnątrz”. Na przykładzie innych krajów, zespół Akademii próbuje pokazać studentom, co jest potrzebne do zbudowania mocnego państwa. W ramach takich wyjazdów studenci często spotykają się ze znanymi międzynarodowymi liderami, przykładowo — już dwa razy z przewodniczącym Rady Europejskiej — Donaldem Tuskiem.

Nietradycyjne podejście do edukacji

Studenci z pierwszego naboru do Akademii już na początku nauki spotykali się z niełatwym zadaniem w myśl Eda Stafforda: trzydniowym kursem przetrwania. Wszystko, co mogą ze sobą zabrać, to trzy najpotrzebniejsze rzeczy konieczne do przeżycia w lesie. Roman zwraca uwagę, że podczas tej próby idea równości była bardzo istotna:

— To warunki żywej przyrody, gdzie studenci stają przed jednakową próbą, będąc podzielonymi na dwie grupy, powinny pokazać pewnego rodzaju wspólny rezultat. Jak zdobywają jedzenie, jak budują schronienie, jak orientują się w przyrodzie, jak z dostępnych materiałów konstruują wędkę, aby łowić w Dnieprze ryby, inaczej nie będą mieli co jeść na kolację.

Od tego czasu takie szkolenia stały się częścią nauki w Akademii. Studenci, odcięci od internetu i cywilizacji, po pewnym czasie żyją w naturalnych warunkach. W ten sposób Akademia uczy studentów wytrwałości, pracy w grupie i doceniania praktycznych nawyków.

Jednak nietradycyjne podejście do nauki, jakim operuje UAL, nie podoba się wszystkim. O ile edukacja nieformalna dopiero nabiera tempa w Ukrainie, o tyle niektórzy rodzice odmawiają udziału swoich dzieci w nieformalnie wyznaczonym kierunku nauki. Nieraz Roman Tyczkiwśkyj zmuszony jest przeprowadzić rozmowę z rodzicami potencjalnych ualców, aby przekonać ich do pozwolenia dziecku „przemyśleć sprawę” przez następne 10 miesięcy. Raz jedna studentka poprosiła Jarosławę Zelińską-Johnson (materiał o Jarosławie Johnson niebawem pojawi się na naszej stronie), kierowniczkę fundacji Western NIS Enterprise Fund, która pomaga w finansowaniu Akademii od samego początku, aby przekonała rodziców dziewczyny do pozwolenia jej uczyć się w Akademii. Jarosława przystała na tę prośbę.

Wspólnota absolwentów

Absolwenci Akademii zostają studentami najbardziej prestiżowych uczelni w Ukrainie i za granicą. Do tego nie poprzestają na doświadczeniu zdobytym w Akademii, a biorą udział w rozwoju rozpoczętych wcześniej projektów.

Spośród ostatnich szczególnie wyróżnia się „Wilnyj prostir” (pol. „Swobodna przestrzeń” — przyp.red.) — środowisko stworzone przez absolwentów Akademii do użytku wspólnego, rozwoju osobistego oraz działalności społecznej aktywnej młodzieży. Mieszkańcy „Wilnoho” to aktywni działacze społeczni, jak również studenci najlepszych uniwersytetów Ukrainy.

Innym interesującym projektem, stworzonym przez absolwentki Akademii, jest GLC: Girls’ Leadership Community — wspólnota, która łączy i pomaga młodym dziewczynom — przede wszystkim w wypracowaniu aktywnej pozycji społecznej i wcieleniu w życie ich marzeń.

Akademia dba o swoich studentów i po zakończeniu nauki daje im możliwość stażu, pracy, dołączenia do międzynarodowych programów, forów i dalszego nauczania za rekomendacją UAL.

Wspólnota absolwentów UAL aktywnie działa w różnych miastach Ukrainy.
Tego roku powstał Klub Absolwentów UAL „Sofija”, którego działalność opiera się na wspieraniu rozwoju absolwentów akedemii, oraz projektów, których się podejmują.

Przewodniczący UAL, Roman Tyczkiwśkyj, ma za sobą już cztery nabory studentów. Roman jest święcie przekonany, że absolwenci Akademii to twórcy udanej przyszłości państwa, ponieważ dziś — to młodzi ludzie z ambitnymi planami, a jutro — członkowie rządu i osoby stojące na czele instytucji państwowych.

Podsumowując ostatnie cztery lata, Roman formuje filozofię Ukraińskiej Akademii Liderów, którą cały czas kieruje się wraz z zespołem:

— Ukraina to my! To mantra, która pomaga nam czuć odpowiedzialność za to, co się tu dzieje. Musimy tu być dlatego, żeby na maksa brać udział, żeby ta Ukraina, o jakiej marzymy, żeby było komu ją tworzyć. Nas bronią, a my mamy bronić przyszłości, przez wysokiej jakości nauczanie, przez głęboki proces informacyjny, który tu wprowadzamy.